تقدیر

مجید نواندیش : آیا تقدیر وجود ندارد؟ امروزه علمی بنام علم تکنیکال وجود دارد که از آن برای تجارت در بازارهای ارز، سهام، طلا استفاده می کنند. البته بیشتر آن را می توان یک هنر و از شاخه هنر دانست. شعار مهم این علم این می باشد که همه چیز در چارت و نمودار نهفته است و با استفاده از چارت نمودار می توان آینده و روند قیمتی آینده آن ارز یا کالا را پیش بینی کرد. امروزه این علم طرفداران بسیار زیادی دارد و افراد زیادی با استفاده از آن به کسب سود می پردازند. لازم است بدانید که روند حرکتی ارزها، طلا و سهام ناشی از اخباری و حوادثی است که در جهان روی میدهد و آنها تاثیر مستقیم بر روی روند حرکتی این ها دارند. با استفاده از علم تکنیکال ، بواقع روند اخبار و روند حرکتی و حوادث آینده را پیش بینی می کنند. البته این علم، بواقع جز علم احتمالات است. هر کس به شیوه خود تحلیل می کند و ممکن است افراد از یک نمودار تحلیل های متفاوتی داشته باشند. اما امروزه از این علم کسب سود می کنند و جوابده می باشد.

یکی از اجزا علم تکنیکال تحلیل الیوت می باشد. تحلیل الیوت یکی از دشوارترین ولی دقیق ترین روش های تحلیل تکنیکال می باشد. شخصا به این نتیجه رسیده ام که این تحلیل در بلند مدت دقت بالایی دارد و روند حرکتی کالا یا ارز را با دقت بالایی در بلند مدت مشخص می کند. آیا غیر این است که جهت و برآیند اخبار و حوادث آینده بواقع اینگونه مشخص می شود و قابل پیش بینی و پیشگویی دارد. اگر قابلیت پیش بینی و پیشگویی وجود دارد پس تقدیر هم وجود دارد.

الیوت کاران حرفه ای، چنان شیفته و دلبسته آن شده اند که بعضی از آن برای تحلیل روند تحولات سیاسی و نقاط عطف وقایع مهم در ایران استفاده کرده اند. یا بعضی از علم تکنیکال برای پیش بینی آمار شرکت کنندگان در انتخابات ریاست جمهوری استفاده کرده اند.

آیا قابلیت پیش بینی و پیشگویی حوادث آینده هم وجود دارد. بنظر من این قابلیت وجود دارد. پیشگویی آینده بصورت دیدن وهم و خواب صورت می گیرد. در فضای ذهنی خود شخص صورت می گیرد. خواب مانند است و لذا سمبولیک بوده و نیازمند تعبیر خواب می باشد. باید تعبیر شود و تعبیر آن کار ساده ای نیست. همچنین برداشت و توصیف خواب در فضای زمان و مکان و شناخت خود آن شخص صورت می گیرد.

نقل احادیث پیشگویی حوادث آینده، برای ناقلان دشوار بوده است. چون با فضای ذهنی آن ها آشنا نبوده و باید صرفا حفظیات خود را بیان می کرده اند. به همین دلیل در احادیث حوادث ظهور، اختلاف اندک میان اسامی نقل شده بسیار هست. همچنین حوادث جعلی در احادیث وقایع ظهور بسیار وارد شده است. حکومت های مختلف سعی کرده اند با جعل احادیث مربوط، یا خود را بالحق نشان دهند یا اینکه رقبا خود را باطل نشان دهند. بطور مثال بنی عباس از آنها برای کوبیدن بنی امیه و بر حق دانستن خود استفاده کرده اند. حکومت صفوی سعی می کرد خود را بالحق و حکومت متصل به حکومت قائم آل محمد نشان دهد. همین رفتار توسط جمهوری اسلامی ایران نیز انجام می شود. به همین دلیل در احادیث یا ترجمه آن تغییرات و دستکاری انجام داده اند.

شخصا دارای تجربه معنوی قوی در زمینه تقدیر شخصی و پیشگویی سرنوشت خودم می باشم. آیا تقدیر بدین معناست که همه چیز مشخص است و فقط جَبر وجود دارد اینطور نیست. در همان علم تکنیکال، مارکت وقتی روند می گیرد، پیش بینی شده و مقدر شده در روند خود حرکت می کند، تا وقتی که مناطق حساسی برسد. این مناطق برای مارکت سرنوشت ساز بوده و در آنها روند آتی مارکت مشخص می شود. برای انسان هم تصور می کردم، زمان های مهمی وجود دارد که با تصمیماتی که در آن می گیرد آینده خود را مشخص می نماید.

تصور می کنم انسان ها حتی می توانند سرنوشت خود را تغییر دهند. ما همواره سعی می کنیم از انسان های معلولی که تسلیم سرنوشت و تقدیر خود نشده اند و آن را تغییر داده اند، سعی می کنیم درس بگیریم. انسان ها بصورت نادر ممکن است در بعضی مواقع سرنوشت ساز عمل می کنند و سرنوشت خود را کاملا تغییر دهند. از شب های قدر در اسلام، بعنوان یکی از زمان های ممکن برای تغییر تقدیر نام برده شده است.

پروردگارت سخن می گوید:

بدانید و آگاه باشید! انسان ها قادرند تصمیمات سرنوشت ساز بگیرند. اما این لزوما به معنای تغییر قضا و قدر الهی نیست. هر انسانی ها در محدوده مشخصی قادر به عمل کردن می باشد که برای ما مشخص و مبرهن است. هر چند ممکن است بصورت نادر، سرنوشت محتوم خود را تغییر دهند. تمام. والسلام.

از جمله پیشگویی های مشهور، پیشگویی قران در سوره روم آیات ابتدایی می باشد. از دیگر پیشگویی ها، امیرالمومنین در خطبه 13 نهج البلاغه درباره بصره سخنانی می فرماید. در این حین ایشان می فرماید:

.... مى بينم كه مسجد شما مثل سينه ى كشتى وسط آب قرار دارد، خدا عذاب را از بالا و پائين بر سر شما مى بارد و هر كس در بصره است غرق شده است.... مى بينم شهرتان را كه غرق در آب است و فقط مناره هاى آن در ميان آب مانند سينه ى پرنده اى در موج دريا به چشم مى خورد....[1]

ابن ابی الحدید در شرح این خطبه نهج البلاغه می گوید صحيح آن است كه اين موضوع اتفاق افتاده و بصره تا كنون دو بار غرق شده است، يك بار به روزگار حكومت القادر بالله و بار ديگر به روزگار حكومت القائم بامرالله و در اين هر دو بار تمام بصره را آب گرفته و غرق شده است و فقط مسجد آن شهر چون سينه كشتى يا سينه پرنده از آب بيرون مانده و مشخص بوده است، به همان‌گونه كه اميرالمومنين عليه السلام در اين خطبه خبر داده است. آب از خليج فارس از جايى كه امروز به «جزيره ى فرس» معروف است و از سوى كوهى كه به «كوه سنام» معروف است، طغيان كرده است و تمام خانه هاى آن ويران و هر چه در آن بوده غرق شده و بسيارى از مردمش كشته شده اند و اخبار مربوط به اين دو حادثه نزد مردم بصره معروف است و اشخاص از قول نياكان خود آن را نقل مى كنند[2].

پیشگویی هایی به بعضی پیامبران یهودیان همچون اشعیاء نبی، حزقیال و دانیال نبی نیز نسبت شده است. یکی از افرادی که از پیشگویی های وی مشهور است و بسیار از وی نام برده می شود نوسترداموس است. پیشگویی های دقیق زیادی به وی نسبت داده می شود اما حقیقت امر برای من نامشخص است. در ویکیپدیا در نقد وی آمده است، چاپ نامه های خصوصی نوسترداموس در سال 1983 و .... نشان داد که بسیاری از حرف هایی که در مورد نوسترداموس گفته شده بود با اسناد حقیقی مطابقت نداشت. بسیاری از ادعاها مشخصا بر اساس شایعات غیر معتبر بوده است. همچنین چهره های دانشگاهی اذعان داشته اند که ترجمه ها عموما غرضمند و با هدف تطابق و مشابه نشان دادن به واقعه ترجمه شده اند[3].

ملائکه بصورت غیررسمی میگویند همه چیز در دست ما نیست. همه نقش دارند و همه موثر هستند. همه کائنات از جمله انسان ها نقش خود را دارند.

بطور کلی سیستم های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، جزء سیستم های آشوبی محسوب می شوند. در این سیستم ها عموما یک نفر هیچگاه نمی تواند تاثیر 100% داشته باشد. هر اتفاق برآیند و معلول هزاران اتفاق دیگر در گذشته می باشد.

در تئوری آشوب، قانونی بنام قانون اثر پروانه ای داریم که می گوید بال زدن یک پروانه مثلا در کالیفرنیا می تواند سبب یک طوفان عظیم در ژاپن شود. در سیستم های آشوبی، یک اتفاق ممکن است ناگهان ضریب تاثیر بالایی بخورد و تاثیر زیادی داشته باشد و یا برعکس.

همچنین ملائکه بصورت غیر رسمی می گویند استفاده از سیستم آینده بینی، در برهه های سرنوشت ساز، فایده چندانی ندارد و مفید فایده نیست.

قضا و قدر، مشیت الهی

سید محمد جواد غروی در کتاب چند گفتار به بررسی موضوع قضاء و قدر می‌پردازد. او می‌گوید: قضاء به معنای حکم ازلی ثابت در قانون عالم است و معلولات و اسباب و مسبباتی است که تغییر نمی‌پذیرد؛ و قدر تعیین قضاء ازلی در اندازه‌ای معین است که در اختیار انسان می‌باشد بنابراین قضاء حتمی است و قدر به اختیار انسان موکول شده‌است. پس قضاء و قدر دو امر متلازم هم و از یکدیگر منفک نمی‌شوند زیرا قدر به منزله اساس، و قضا به منزله بنا است. به عنوان مثال خداوند قضاء نموده که آتش هر چیز قابل سوختنی را بسوزاند، حال اگر این حکم در معرض ظهور واقع شد قدر است و در اختیار انسان قرار گرفته و هرگاه بخواهد آن را به کار گیرد مکان و زمان و سایر شروطش را به حکم عقل و شرع معین می‌سازد.[4][5]

بطور کلی شیعیان قضاء و قدر را به دو دسته حتمی و غیر حتمی تقسیم بندی می کنند و معتقدند قضاء و قدر غیر حتمی که خداوند در آن وقوع چیزی و یا عدم آن را تقدیر می کند. ولی تحققش را به مشیت خویش معلق سازد و این قسم است که با بداء تغییر می کند[8][7]. پروردگار این پاراگراف را تصدیق می کنند.

مشیت از ماده شئی، مصدر شاء، یشاء است که در لغت از آن به اراده خداوند تعبیر شده. پروردگار بصورت غیررسمی می فرمایند مشیت و اراده یک معنا هستند. علامه طباطبایی با یکسان دانستن مشیت و اراده، آنها را صفت فعل خداوند می داند. معتقد است زمانی که می گوییم مشیت و اراده خداوند به چیزی تعلق گرفته است، معنایش این است که با علم به مصلحت آن چیز وسایل و اسباب آن را فراهم خواهد نمود[10][9].

تصور می کنم مشیت یک مرحله جلوتر از قضا و قدر می باشد و در آن هنگام اراده خداوند بر تحقق فعل قرار گرفته است. پروردگار جمله قبل را تصدیق می کنند.

شیعه معتقد به بداء هم می باشد. بداء تصور می کنم آن است که مشیت خداوند بر تحقق فعلی قرار گیرد. اما بنا بر مصالحی، مشیت خداوند تغییر کند. پروردگار غیررسمی می گویند دقیقا همینطور است.

مراجع

[1] http://farsi.balaghah.net/content/سخن-امام-در-باره-بصره-و-مردم-آن

[2] http://hawzahnews.com/TextVersionDetail/255211

[3] https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B3

[4] چند گفتار، نشر نگارش، ۱۳۷۹، گفتار پنجم:مثال‌های مورد نظر

[5] https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%B6%D8%A7_%D9%88_%D9%82%D8%AF%D8%B1

[7] خویی، البیان، ص۳۸۸-۳۸۷

[8] http://fa.wikishia.net/view/بداء

[9] http://fa.wikishia.net/view/%D9%85%D8%B4%DB%8C%D8%AA

[10] طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۴، ص۳۶۳